Bỏ khung giá đất – Điểm mới quan trọng Luật Đất đai (sửa đổi)

Ngày 23/8, Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố (TP) Hà Nội tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri chuyên đề về việc thực hiện chính sách pháp luật về đất đai trên địa bàn thành phố và lấy ý kiến góp ý Luật Đất đai (sửa đổi).

Xây dựng chính sách thuế phù hợp nhằm điều tiết thị trường bất động sản

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến (lần 1) tại kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XV vào tháng 10-2022. Bố cục của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có 16 chương (tăng 2 chương so với luật hiện hành), gồm 237 điều.

Trình bày báo cáo của UBND TP Hà Nội về việc thực hiện chính sách pháp luật về đất đai trên địa bàn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Tấn cho biết, công tác quy hoạch sử dụng đất được thực hiện theo đúng chỉ tiêu sử dụng đất được phê duyệt; quá trình tổ chức thực hiện đồng bộ từ thành phố đến các quận, huyện, thị xã, góp phần khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai.

Công tác thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất đã góp phần tạo nguồn thu ngân sách từ đất hằng năm khoảng 20.000-28.000 tỷ đồng, chiếm 15-18% tổng nguồn thu ngân sách thành phố. Từ năm 2012 đến nay, trên địa bàn Hà Nội đã tổ chức 3.179 đoàn thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực. Qua thanh tra đã kiến nghị thu hồi 2.403 tỷ đồng và hơn 1.855ha đất, kiến nghị xử lý 512 tập thể, 698 cá nhân; xử phạt vi phạm 465,2 tỷ đồng và chuyển cơ quan điều tra 39 vụ việc.

Theo thống kê, số vụ khiếu nại, tố cáo, tranh chấp đất đai đã được thành phố chỉ đạo giải quyết là 30.896 vụ. Qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi 26,9 tỷ đồng và gần 17,7ha đất…

Trên cơ sở những bất cập về quản lý, UBND TP Hà Nội kiến nghị rà soát bất cập về quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị (gồm cả các dự án đấu giá quyền sử dụng đất). Thành phố kiến nghị Chính phủ xem xét có cơ chế thu hồi đất của cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp trong quá trình rà soát, sắp xếp tài sản công theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công; có chế tài đủ mạnh để thu hồi đất tại các dự án không đưa đất vào sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả, vi phạm pháp luật về đất đai ngay trong quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Hà Nội cũng kiến nghị Chính phủ có cơ chế cụ thể để nhà đầu tư tham gia ứng vốn vào công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thỏa thuận với người có đất thu hồi đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất; xem xét xây dựng chính sách thuế phù hợp nhằm điều tiết thị trường bất động sản; thu lũy kế tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với các dự án đầu tư chậm đưa đất vào sử dụng, người sử dụng đất nông nghiệp nhưng bỏ hoang, không đưa đất vào sử dụng…

Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ giảm mạnh khiếu nại liên quan đến đất đai

Tại Hội nghị, lãnh đạo các địa phương, chuyên gia, nhà khoa học khẳng định, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã được xây dựng công phu, nghiêm túc, giải quyết được các vấn đề đặt ra từ thực tiễn và xu thế phát triển với nhiều quan điểm đổi mới. Các đại biểu đã góp ý, trao đổi một số bất cập trong quản lý đất đai, tập trung đóng góp ý kiến thực tiễn nhằm sửa đổi Luật Đất đai.

Theo Chủ tịch Hội Luật gia Hà Nội Nguyễn Hồng Tuyến, bỏ khung giá đất - điểm mới quan trọng được luật hóa theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Chủ trương này được xem là tính đột phá quan trọng. Luật Đất đai năm 2013 hiện quy định khung giá đất bám giá thị trường nhưng thực tế luôn có khoảng cách lớn giữa giá đất thị trường và giá nhà nước quy định. Khoảng cách này vô hình trung tạo ra kẽ hở cho tham nhũng và trục lợi đất đai. Do đó, Dự thảo lần này đã bỏ khung giá đất, kỳ vọng sẽ bỏ được sự chênh lệch giá trị thực và giá trị ảo, giúp phòng, chống tiêu cực tham nhũng và hạn chế giảm mạnh khiếu nại liên quan đến đất đai.

Liên quan đến việc cưỡng chế, thu hồi đất và công trình tài sản trên đất trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Phó Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm Nguyễn Quốc Nam cho biết, hiện nay việc triển khai cưỡng chế, thu hồi đất liên quan đến tài sản gắn với công trình xây dựng theo Luật Xây dựng, do đó dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần kết nối với các luật có liên quan về nội dung này để bảo đảm làm rõ và khả thi trong thực hiện.

Một số đại biểu nêu thực tế, việc quy định chung đất vườn ao trong làng, xóm vào nhóm đất nông nghiệp như luật hiện hành phát sinh nhiều bất cập khi đây là đất không được Nhà nước giao nhưng người dân được thừa kế, sinh sống lâu đời. Trong khi đó, giá đất nông nghiệp hiện chỉ bằng 30-70% so với giá đất ở và không quy định khoản hỗ trợ. Do đó trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần làm rõ khái niệm đất vườn ao trong đất ở, đất nông nghiệp và quy định cụ thể đất vườn ao không có thửa đất nằm trong vùng đất có nhà ở….

Một số ý kiến đề nghị, bên cạnh việc bỏ khung giá đất, cần quy định cơ chế, phương pháp xác định giá đất ngay trong dự thảo Luật. Cần xác định rõ cơ quan định giá đất cấp tỉnh; bổ sung thành viên Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội vào hội đồng thẩm định giá đất để bảo đảm tính khách quan, độc lập của hội đồng…

Kết luận hội nghị, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai cho biết, 11 ý kiến phát biểu đều khẳng định tính chất đặc biệt quan trọng của Luật Đất đai trong cuộc sống. Dự kiến kỳ họp cuối năm 2023 Quốc hội mới thông qua Luật Đất đai, cho thấy Dự thảo lần này đã bỏ khung giá đất, kỳ vọng sẽ bỏ được sự chênh lệch giá trị thực và giá trị ảo, giúp phòng, chống tiêu cực tham nhũng và hạn chế giảm mạnh khiếu nại từ đất.

Quốc hội rất thận trọng, kỹ lưỡng trong chuẩn bị sửa đổi Luật này và  trách nhiệm của đại biểu Quốc hội là lắng nghe các ý kiến của cử tri là chuyên gia, nhà xây dựng luật, phản biện, giám sát, nhóm cử tri là cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, từ đó lắng nghe những khó khăn, vướng mắc, bất cập, những vấn đề không theo kịp xu thế phát triển, chưa phát huy được tiềm năng đất đai cần phải sửa đổi.

Đồng chí Phạm Thị Thanh Mai cho biết, qua hội nghị, Đoàn đại biểu Quốc hội TP đã tổng hợp được nhiều ý kiến xác đáng, sâu sắc và mong muốn chuyên gia, nhà khoa học tiếp tục có những ý kiến đóng góp, từ đó Đoàn đại biểu Quốc hội TP sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp để tổng hợp, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp sắp tới./.